Nikola Tesla
(1856–1943)
Jest autorem blisko 300 patentów, które chroniły jego 125 wynalazków w 26 krajach, głównie rozmaitych urządzeń elektrycznych, z których najsławniejsze to: silnik elektryczny, prądnica prądu przemiennego, autotransformator, dynamo rowerowe, radio, elektrownia wodna, bateria słoneczna, turbina talerzowa i transformator Tesli (rezonansowa cewka wysokonapięciowa). Nikola Tesla był m.in. twórcą pierwszych urządzeń zdalnie sterowanych drogą radiową. Początkowo za twórcę radia uważano Marconiego, jednak w 1943 r. Sąd Najwyższy Stanów Zjednoczonych przyznał prawa patentowe Tesli. Rozprawa rozstrzygnęła się po śmierci wynalazcy, przez co powszechnie za twórcę radia uznaje się Marconiego, mimo iż przyznał się on do wykorzystania wcześniejszych prac Tesli w zbudowaniu radia. W 1916 został wyróżniony Medalem Edisona za wybitne osiągnięcia we wczesnych pracach nad prądem wielofazowym i wielkiej częstotliwości
Nikola Tesla urodził się 10 lipca 1856 roku w Samiljanie (dzisiejsza Chorwacja). Pochodził z serbskiej rodziny. Jego ojciec był prawosławnym prezbiterem. Już jako dziecko wykazywał niezwykłe zdolności i zainteresowania.
Dzięki wstawiennictwu miejscowego nauczyciela Tesla został wysłany na studia inżynierskie na politechnikę w Grazu. Na uczelni został dostrzeżony przez profesora elektrotechniki, dzięki któremu uzyskał pracę w urzędzie telegraficznym w Budapeszcie. Pracując tam, Tesla wpadł na pomysł konstrukcji obrotowego silnika na prąd przemienny. Następnie wyjechał do Paryża i rozpoczął pracę w Continental Edison Company – firmie produkującej silniki i prądnice oparte na wynalazkach Thomasa A. Edisona. Podczas pracy w Paryżu Tesla dał się poznać jako człowiek z ogromną liczbą pomysłów, potrafiący rozwiązać niemal każdy problem.
W 1884 roku Tesla wyemigrował do USA, gdzie spotkał się z Edisonem. Mimo negatywnego wrażenia, jakie wywarł na wynalazcy, dostał pracę w jego laboratorium. Jego zadaniem było doprowadzenie do poprawy wydajności generowania prądu w elektrowniach Thomasa A. Edisona. Za zrealizowanie celu Tesla miał otrzymać nagrodę pieniężną. Po roku badań i pracy nad zagadnieniem Tesla zaproponował przejście z zasilania prądem stałym na prąd przemienny, co pozwoliłoby poprawić wydajność o 50 procent. Edison z niewyjaśnionych przyczyn pomysł odrzucił i wyrzucił Teslę z pracy. Konflikt między nimi toczył się przez wiele kolejnych lat. Po zwolnieniu z pracy Tesla, aby przeżyć, chwytał się różnych zajęć, które nie były związane z nauką. Dzięki znajomości z właścicielami Western Union Telegraph Company założył własną firmę – Tesla Electric Light Company, która zajmowała się pracą nad prądem przemiennym. W swojej firmie opracował podstawy generowania i przesyłu prądu przemiennego oraz stworzył projekty odbiorników zasilanych bezpośrednio prądem przemiennym, takie jak świetlówka i silnik elektryczny. Kolejnym jego sukcesem była budowa pierwszej elektrowni prądu przemiennego i linii przemysłowej, która zasiliła oparte na świetlówkach oświetlenie wszystkich stacji kolejowych Western Union na północnym wschodzie USA.
W tym czasie Edison rozpoczął kampanię informującą o zagrożeniach stosowania prądu przemiennego. Jego działania okazały się jednak bezskuteczne i instalacje Tesli zaczęły przejmować rynek produkcji i przesyłu prądu elektrycznego w USA. W końcu Edison był również zmuszony do przejścia w swoich elektrowniach na system Tesli. Kolejnym, genialnym wynalazkiem serbskiego uczonego była turbina wodna, która generowała prąd przemienny w oparciu o energię przepływu wody w rzekach. W 1895 roku przy wodospadzie Niagara powstała pierwsza elektrownia wodna. Zbudował ją Tesla razem z Westinghouse’m.
Tesla zajmował się również budową systemu łączności bezprzewodowej. Skonstruował cewkę wysokonapięciową, która wysyłała bardzo silne fale elektromagnetyczne. Następnie zaczął pracować nad urządzeniem, które mogłoby te fale odbierać. Wynikiem tych badań był pomysł skonstruowania urządzenia do przesyłu za pomocą tych fal dźwięku. Patent na to urządzenie był gotowy w 1900 r., jednak ubiegł go w tym o kilka dni Marconi. Walka między nimi o patent na radio trwała przez wiele lat. Tesla dowodził, że Marconi zastosował bez jego zgody wcześniej opatentowaną cewkę. Ostatecznie odwołanie Tesli w sprawie patentu na radio do sądu najwyższego USA zostało wygrane już po śmierci Tesli w 1943 r. Kolejnymi wynalazkami Tesli był pierwszy na świecie pilot radiowy. Na podstawie tego urządzenia stworzył kolejno – maszynę kroczącą, maszynę latającą oraz maszynę pływającą – wszystkie sterowane zdalnie za pomocą pilota. Jego późniejsze badania pozwoliły na stworzenie robota mobilnego.
Tesla przez wiele lat intensywnie poszukiwał metod pozyskiwania energii z kosmosu. Uczony był zdania, że energia elektryczna jest wokół nas, a jej ilości są niczym nieograniczone. Poza tym Tesla miał odkryć specjalny rodzaj cewki, który umożliwiał koncentrację energii w jednym punkcie, a następnie skierowanie jej w wybranym kierunku, czyniąc tym samym ogromne zniszczenia z dużego dystansu. Wiele z jego wynalazków do dziś pozostaje niezbadanych. Tesla jest autorem blisko 300 patentów i ponad 120 wynalazków.
Tesla zmarł 7 stycznia 1943 roku w apartamencie nr 3327 hotelu New Yorker w Nowym Jorku. Przyczyną śmierci był zakrzep tętnicy wieńcowej. Jego prochy zostały zabrane do Belgradu w 1957 r. i obecnie znajdują się w Muzeum Nikoli Tesli.
filmy:
Nikola Tesla. Niebezpieczny umysł